Yıldırımsavar olarak da adlandırılan paratoner, havadaki yoğun olarak oluşan elektriksel yükün toplanarak toprağa aktarılmasını sağlayan bir araçtır. İletken olan metal çubuk şeklindeki paratonerler yıldırımlık veya yıldırım kıran olarak da bilinmektedir. Binaların en üst noktalarına yerleştirilen paratonerler yıldırımların düşmesini engellemekte ve oluşabilecek facia durumların önüne geçilmesini sağlamaktadır.
Paratoner Ölçümleri Nasıl Gerçekleştirilir?
Kanuni olarak zorunlu hale getirilen paratoner bakımı ve ölçümlerinin yılda 1 kez yapılması gerekmektedir. Paratoner ölçümleri yapılan cihazlar kontrol edildikten sonra ölçüme başlanmaktadır. Bu sayede daha sağlıklı sonuçlara ulaşılmaktadır. Kanunda belirtilen şekilde akredite kurum tarafından ölçüm işlemi gerçekleştirilmektedir. Paratoner tek başına bir metal çubuk olarak yıldırımı engelleme yetisine sahip değildir. Paratonerle birlikte parafudr sisteminin dikkatli bir şekilde test edilmesi gereklidir.
Paratoner Ölçümü İçin Gerekenler
Paratoner ölçümü yapılacak binanın temelinin sağlam olması durumunda bina tesisatından faydalanılarak ölçüm gerçekleştirilir. Fakat temelin sağlamlığından kuşku duyuluyorsa ölçüm işlemi için topraklama sisteminin kurulması gerekmektedir. Topraklama çubukları ve levhaları bina dışındaki dolgun toprak bölgesine belirli santimlerle sabitlenerek gömülü hale getirilir. Ardından bara sistemi ilave edilerek paratoner ölçümü gerçekleştirilmiş olur.
Paratoner Bakımı ve Kontrolleri
Paratoner bakımı için gerekli ölçümler yapılırken kullanılan iş ekipmanlarının kullanımı Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği kapsamındadır. Yıllık bazda gerçekleştirilen ölçümler yetkili akredite kuruluşlar tarafından yaptırılmaktadır. Ölçümlerin yaptırılmaması durumunda mühür vurulması söz konusu olacaktır. İşletmeler başta olmak üzere binalar, iş yerleri ve farklı alanlardaki paratoner periyodik kontrol sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilmelidir.
Paratoner Ölçümünde Nelere Dikkat Edilmelidir?
Topraklama işleminin düzgün bir şekilde yapılmış olması önemlidir. Yılda 1 kez kontrol edilen paratonerlerin daha önceki arıza durumları ve çalışma potansiyelleri göz önünde bulundurulmalıdır. Asıl topraklama noktasının sağlam olup olmadığı ölçümler için dikkat edilmesi gerekenler arasındadır. Paratoner ile topraklama arası tüm bağlantı noktalarının sağlam olması gerekmektedir. Paratonerlerdeki iletken alanın herhangi bir kırılma, eğrilik veya tahrip olmaması gerekmektedir. Paratonerlerin konumu da kontrollerin gerçekleştirilmesi açısından önemlidir. Topraklanma çubukları ve levhalarının sabitlenme alanları da dikkatli yapılmalıdır.
Paratonerlerin Genel Özellikleri
Tehlikeli olan elektrik yüklerinin uzaklaştırılması ve toprağa verilmesi için paratonerler kullanılmaktadır. Paratoner tesisatları yakalama çubuğu, iniş iletkenleri, bağlantı parçaları ve direk kısmından oluşmaktadır. Korunma yöntemlerine göre paratonerler dış ve iç yıldırımlık olarak ikiye ayrılmaktadır. Yaşadığınız bölgeye ve binanın şekline göre kullanılacak paratoner çeşidi değişmektedir. Topraklama yöntemi olarak da bahsedilen paratonerler, yıldırım düşmesinin ardından ortaya çıkabilecek yangın gibi felaketlerin önüne geçmektedir. Paratonerler her ne kadar faydalı olsa da asıl önemli olan periyodik olarak kontrollerinin yapılmasıdır. Çevresel faktörlerden dolayı yıl içerisinde farklı etkenlere maruz kalmaktadır. Bu nedenle yetkili firmanın kaliteli ve sağlıklı bir şekilde kontrollerini tamamlaması gerekmektedir. Herhangi bir arıza oluşumu veya aksaklığı söz konusu olmadan müdahale edilmektedir.